Тоҕус нэһилиэгэр пионерия тэрилтэтин историята
1931 сыллаахха алтынньы 31 күнүгэр Тоҕус оскуолата "Хаахынайдаах” диэн сиргэ арыллыбыта. 1935 сыллаахха пионерскай тэрилтэ тэриллибитэ. 1935 с. Бастакы пионерия баһаатайынан Егоров Родион Николаевич үлэлээбитэ. Нэһилиэгэр совет сэкрэтээринэн үлэлээбит, 1942 сыллаахха Родион Николаевич төрөөбүт дойдутун көмүскүү сэриигэ барбыта. 1944 сыллаахха ыараханнык бааһыран Новосибирскай госпиталыгар өлбүт.
1948 сыллаахха Тоҕус оскуолатыгар, пионер баһаатайынан Кузьмина Вера Прокопьевна үлэлээбит. Ол кэннэ биһиги нэһилиэкпит оскуолата 1954 сылтан, түөрт сыл, сабылла сылдьыбыт.
1958 с. Балаҕан ыйын бастакы күнүгэр олохтоох нэһилиэк көрдөһүүтүнэн, Семенов Степан Иннокентьевич дьиэтигэр , 11 оҕолоох бэлэмнэнии кылаас аһыллыбыта.
1958 сылтан пионерскай тэрилтэ салгыы үлэтин саҕалаабыта, пионер баһаатайынан Быкалырова Марфа Дмитрьевна үлэлээбитэ.
1960-61 с.с. пионерскай тэрилтэҕэ биир дойдулаахпыт, камсомолец гражданскай сэрии кыттыылааҕа Боронов Иннокентий Семенович аата иҥэриллибит, киниэхэ анаан 1978 сылга памятник туруоруллубута, бу сылга 8 оҕо пионерга эбии киирбиттэрэ.
Өр сылларга Кеша Боронов аатынан пионерскай дружина элбэх араас өрүттээх үлэлэри ыытара.
1965-75 сылларга саамай уһуннук Пионерскай дружина баһаатайынан үлэлээбит "Аан дойдутааҕы категориялаах " гипнотизер – экстрасенс” Варламова Раиса Петровна үлэлээбит.
1972 сыл Владимр Ильич Ленин аатынан Бүтүн Союзтааҕы пионерскай тэрилтэ уонна Саха АССР тэриллибиттэрэ 50 сыллаах юбилейдарын көрсө пионерскай этэрээттэр "Мэлдьи бэлэммин!” диэн Бүтүн Союзтааҕы Марштарын икки сыллаах үлэтэ түмүктэммит. Онно биһиги оскуолабыт Кеша Боронов аатынан пионерскай дружината уҥа флангаҕа турар дружина бочуоттаах аатын ылбыт. Ити сыл пионерскай дружина председателинэн үлэлээбит Сергина Марфа VIII пионерскай слетка барар чиэскэ тиксибит.
1981 сылтан "Сарыал” диэн үлэ сынньалаҥ лааҕыра тэриллэн, 10 сыл устата Васильев Николай Романович, Боронов Николай Афанасьевич салалталарынан ситиһиилээхтик үлэлээбитэ. Ол түмүгүнэн БСНХБ 3 үөрэнээччи, биир учуутал, "Орленок” лааҕырга уонна 6 үөрэнээччи, биир учуутал "Лена очуостарыгар” баран кэлтэрэ. Оройуоҥҥа икки төгүл бастаабыттара. 1938-84 үөрэх сылларыгар оҕо кинотеатрдарыгар көрүү республикатааҕы конкурстарыгар "Спутник” оҕо кинотеатыра, киномеханик Алексеев И.П, Библиотекардар Егорова А.Н, Ильинова В.И салалталарынан бастакы миэстэни ылан "Орленок ” лааҕырга путевканан наҕараадаламмыттара.
1993-1994 сыллардаахха Пионерскай түмсүү аата уларыйан "Гражданскай сэрии геройа, комсомолец Кеша Боронов аатынан "Кэскил ” түмсүү диэн ааттаммыта”